HABITATS EN ECOSYSTEMEN

Dankzij haar vele zandbanken, sterke getijden, watersamenstelling en ligging langs migratieroutes kent het Belgisch deel van de Noordzee (BNZ) een bijzondere biodiversiteit (DG Leefmilieu 2010). Het biedt hierdoor een verscheidenheid aan habitats voor verschillende dier- en plantensoorten. Dit dynamisch geheel van soorten, leefomgevingen en de interacties tussen beide, kan ruwweg in twee verschillende ecosystemen ingedeeld worden.

Enerzijds is er het ecosysteem van de Noordzee, dat opgedeeld kan worden in een bentisch en pelagisch ecosysteem. De bentische zone (zeebodem en bovenliggende waterlaag) bevat o.a. zeesterren, mollusken en krabben (macro-benthos), maar ook microbiële gemeenschappen (micro-benthos). De pelagische zone (bovenliggende waterkolom) bestaat uit organismen zoals plankton, verscheidenen vissoorten, etc. die in de hogere waterkolom voorkomen.

Naast het mariene ecosysteem, kan het kustgebied aan landzijde ook beschouwd worden als een ecosysteem. De aanwezigheid van stranden, duinen, polders, slikken en schorren, graslanden en bossen maken ook dit ecosysteem zeer biodivers. Zo komt ongeveer de helft van de soorten in Vlaanderen ook aan de kust voor. Dit is te verklaren door de typische geomorfologische dynamiek van de contactzone tussen land en zee, het kenmerkend microklimaat en de milieugradiënten droog-nat en kalkrijk-ontkalkt (Bonte & Provoost 2004).

De mens doet er beroep op heel wat ecosysteemdiensten (Millenium Ecosystem Assessment – MEA 2005). Zo leveren de kustecosytemen zowel regulerende, bevooradende, culturele en ondersteunende diensten. Ondanks het unieke karakter en het belang van mariene ecosysteemdiensten staan ze op verschillende manieren onder druk. De Belgische kustwateren worden o.a. bedreigd door lozingen vanuit schepen, dumping van baggerspecie, visserij, invasieve exoten, etc. De invloed van deze factoren wordt in het Rapport Richtlijn 2000/60/EC – Artikel 5 voor de Belgische kustwateren geëvalueerd.