VEILIGHEID TEGEN OVERSTROMINGEN

Overstromingen langsheen de kust kunnen worden gedreven door stormvloeden en zeespiegelstijging. Tussen 1902 en 2015 nam het gemiddeld zeeniveau op aarde met 0,16 m toe. De gemiddelde stijging per jaar is in die periode niet gelijk gebleven, maar versnelt. Inmiddels bedraagt het mondiale gemiddelde (berekend over de periode 2006-2015) 3,6 mm per jaar. Wat overeenkomt met ongeveer 2,5 keer het tempo als de gemiddelde stijging van 1,4 mm per jaar tussen 1901 en 1990 (IPCC 2019). Meer dan 85% van het Belgische en Nederlandse kustgebied (zone tot 10 km landinwaarts voor overstromingen vanuit zee) ligt lager dan +5,0 m TAW en dus onder het het peil van een jaarlijkse storm (+ 5,5 m TAW) (EEA 2006, Eurosion-project, EEA 2013, EEA 2017). Ongeveer 15% van het oppervlak in Vlaanderen ligt minder dan 5,0 m boven het gemiddeld zeeniveau. Bovendien is de Belgische kustlijn de meest bebouwde van Europa. Naast bewoning zijn in de kustzones van Nederland en België belangrijke economische activiteiten ondergebracht, onder meer door de aanwezigheid van zeehavens. Hierdoor kan in geval van overstroming, het verlies aan mensenlevens en de materiële schade zeer groot zijn (Publications office of the European Union 2010, Kellens 2011, Boelaert 2017, EEA 2017, Coppens et al. 2018). Zonder mitigatie- en adaptatiemaatregelen kan de jaarlijkse schade door kustoverstromingen in de EU sterk toenemen, tot bijna 814 miljard euro in 2100, waarbij minstens 3 miljoen EU-burgers worden getroffen door kustoverstromingen (European Commission 2020).

Het Masterplan Kustveiligheid (2011) omvat de maatregelen die moeten genomen worden voor een afdoende bescherming van de kustlijn en de aangrenzende laaggelegen polders tegen een stormvloed met een retourperiode van 1.000 jaar met 2050 als tijdshorizon. Hierbij werd rekening gehouden met een zeespiegelstijging van 0,3 m. Het plan wordt sinds de goedkeuring door de Vlaamse Regering op 10 juni 2011 stapsgewijs uitgevoerd en is intussen al ver gevorderd. Het project Kustvisie wil een langetermijn aanpak ontwikkelen voor de bescherming van de Vlaamse kust.

De onderlinge samenwerking tussen overheden, kennisinstellingen, bedrijven en burger (de zogenaamde Quadruple Helix)  speelt een belangrijke rol bij het uitwerken van innovatieve concepten, zoals natuurgebaseerde oplossingen die binnen kustbescherming meer en meer aan belang winnen.

Meer info zie thematekst ‘Veiligheid tegen overstromingen’ van het Compendium voor Kust en Zee, de publicatie het KustINzicht 2019 (Dauwe et al. 2019) en het Klimaatportaal.