VEILIGHEID TEGEN OVERSTROMINGEN

Overstromingen langsheen de Kust kunnen gedreven worden door stormvloeden en zeespiegelstijging. Tussen 1951 en 2023 nam het gemiddeld zeeniveau in Oostende toe met meer dan 20 cm. De gemiddelde stijging per jaar is in die periode niet gelijk gebleven, maar lijkt ondanks natuurlijke variaties te versnellen. Sinds 2015 stijgt de zeespiegel jaarlijks met meer dan 5 mm (VMM). Een stijging die iets hoger ligt dan het wereldgemiddelde tussen 2014 en 2023 (+4,8 mm/jaar) (WMO 2024).

De laaggelegen ligging maakt het Belgische-Nederlandse kustgebied (zone tot 10 km landinwaarts) kwetsbaar voor overstroming vanuit zee. Meer dan 85% van dit gebied ligt lager dan +5,0 m TAW en dus onder het peil van een jaarlijkse storm (+ 5,5 m TAW) (EEA 2013, EEA 2017). Daarnaast ligt ongeveer 15% van Vlaanderen minder dan 5,0 m boven het gemiddeld zeeniveau. Bovendien is de Belgische kustlijn de meest bebouwde van Europa en wordt de ruimte gedeeld met belangrijke economische activiteiten zoals zeehavens en toeristische faciliteiten. Hierdoor kan in het geval van een overstroming het verlies aan mensenlevens en de materiële schade in het slechtste geval groot zijn (Kellens 2011, Boelaert 2017, EEA 2017, Rubbrecht et al. 2022).

Om onze Kust te beschermen tegen de gevolgen van stormvloeden en zeespiegelstijging voert de Vlaamse overheid het Masterplan Kustveiligheid (2011) uit. Dit plan omvat de maatregelen die moeten genomen worden voor een afdoende bescherming van de kustlijn en de aangrenzende laaggelegen polders tegen een stormvloed met een retourperiode van 1.000 jaar met 2050 als tijdshorizon. Hierbij werd rekening gehouden met een zeespiegelstijging van +0,3 m ten op zichte van het jaar 2000. Het plan wordt sinds de goedkeuring door de Vlaamse Regering op 10 juni 2011 stapsgewijs uitgevoerd en is intussen al ver gevorderd. Naast het Masterplan Kustveiligheid is er ook, Kustvisie. Met deze strategie wil de Vlaamse overheid de Belgische kust op de nog langere termijn beschermen tegen de gevolgen van een stijgende zeespiegel. Kustvisie gaat uit van een zeespiegelstijging tot + 3m. Beide plannen passen locatie-specifieke maatregelen toe waarbij innovatieve concepten als natuurgebaseerde oplossingen steeds meer aan belang winnen.

Voor meer info zie thematekst ‘Veiligheid tegen overstromingen’ van het Compendium voor Kust en Zee, de publicatie KustINzicht 2025 en het Klimaatportaal.