NATUURBESCHERMING EN MILIEU-IMPACT

Het Belgisch deel van de Noordzee (BNZ) en de kustzone zijn het toneel van talrijke menselijke activiteiten die elk een specifieke impact op het milieu met zich meebrengen. Mogelijke drukken veroorzaakt door een activiteit op zee omvatten onder andere: vervuiling door chemische stoffen (zoals PCB’s, PAK’s en zware metalen), olie of zwerfvuil, eutrofiëring, introductie van invasieve soorten, verstoring van de biodiversiteit, onderwatergeluid en de verstoring van de integriteit van de zeebodem (OSPAR Quality Status Report 2023).

Menselijke activiteiten op zee en in de kustzone hebben geleid tot een uitgebreid pakket aan wet- en regelgevingen teneinde de impact van bepaalde gebruikersfuncties op het milieu te mitigeren, reduceren of vermijden (zie Verleye et al. 2018). Zo vormt het OSPAR-Verdrag een overkoepelend juridisch kader voor de bescherming van het mariene milieu in de Noordoost-Atlantische oceaan. De OSPAR Quality Status assessment – de evaluatie van de milieudoelstellingen binnen de OSPAR regio zoals bepaald in de North East Atlantic Environmental Strategy   –  kan daarbij geïntegreerd worden in de nationale verplichtingen voor de initiële beoordeling van mariene wateren in de context van de Europese Kaderrichtlijn Mariene Strategie. Een overzicht van relevante wetgeving, richtlijnen, technische en wetenschappelijke rapporten wordt weergegeven op de website van het directoraat-generaal Milieu.

België kent verschillende statuten voor de bescherming van natuurgebieden in de kust- en mariene regio: Wetlands of Ramsar-gebieden, Natura 2000-gebieden, Vlaamse en erkende natuurreservaten, bosreservaten, gebieden van het Duinendecreet, beschermde landschappen en het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). Vaak treedt er een overlapping op tussen twee of meerdere beschermingsstatuten. Het BNZ bevat meer dan 1.300 km² of ongeveer 38% aan marien beschermd gebied. In de kustzone is aan ca. 21% van de totale oppervlakte een zeker beschermingsstatuut toegekend. 

De verschillende themahoofdstukken van het Compendium voor Kust en Zee behandelen de voornaamste menselijke activiteiten op het BNZ (bv. visserij, energiewinning, zandextractie en scheepvaart) en hun mogelijke directe of indirecte impact op het milieu. Daarnaast spitst het themahoofdstuk ‘Natuur en milieu’ zich specifiek toe op natuurbescherming en milieu binnen de context van het BNZ. De voornaamste milieuproblematieken van de kustzone worden belicht in KustINzicht 2025.